Gmina Grodzisko Dolne jest usytuowana w północno – wschodniej części województwa podkarpackiego, powierzchnia gminy – 78,6 km ².
Pierwsze wzmianki o Grodzisku pochodzą z końca XIV wieku. Jak wskazuje nazwa miejscowości, w Grodzisku istniał gród warowny. Gród był położony w pobliżu obecnego Urzędu Gminy otoczony naturalnymi jarami, o od zaplecza północnego – kilkoma wałami. Rozpoznany został przez krakowskiego archeologa T. Ziemięckiego.
Grodzisko było dużą, stale rozwijającą się osadą. Pod koniec XVI wieku powstała Wólka Grodziska , na początku wieku XVIII pojawia się nazwa Miasteczko, które około 1740 roku uzyskało prawa miejskie,( prawa miejskie zostały odebrane po 1918 roku). Pod koniec XVIII wieku wyodrębniło się Grodzisko Górne. Podział ten w 1786 roku został uznany przez władze austriackie. Cały obszar został podzielony na cztery gromady: Grodzisko Dolne, Miasto (Miasteczko), Grodzisko Górne, Wólka Grodziska. W 1930 roku włączono Miasteczko do Grodziska Dolnego.

Zabytki:
– kościół parafialny pw. św. Barbary z XVII w. Wzmiankowany już w 1408 roku, orientowany jednonawowy, murowany z cegły, otynkowany. Wyposażenie wnętrza z przełomu XIX i XX wieku,
– kapliczki , figury i krzyże przydrożne,

– drewniane domy konstrukcji zrębowej pochodzące z przełomu XIX i XX w.
Miłośnicy przyrody powinni odwiedzić rezerwat przyrody „Zmysłówka”, w którym znajdują się pomnikowe drzewa. Na amatorów kąpieli i wędkowania czeka zbiornik wodny – tzw. „Czyste”.

W Grodzisku na szczególna uwagę zasługuje zwyczaj związany z tzw. „Turkami”. Zwyczaj ten polega na zaciąganiu honorowych wart przy symbolicznym Grobie Chrystusa w okresie Świąt Wielkanocnych.

Gmina Kuryłówka położona jest na wschód od Leżajska po prawej stronie Sanu, liczy 141,2 km ² powierzchni i niemal w całości stanowi Kuryłowski Obszar Chronionego Krajobrazu.

Kuryłówka – wieś gminna oddalona o 7 km od Leżajska, lokowana w II poł. XIV w. Jej historię wyznacza wielowiekowe sąsiedztwo zamieszkującej osadę Rusinów z ludnością polską. Szczególnie burzliwy i krwawy epizod jej historii rozegrał się pod koniec II wojny światowej. Do zabytków zaliczyć należy:
– murowany jednonawowy kościół parafialny pw. św. Józefa z poł. XVIII w., przebudowany w XIX a następnie na początku XX w.,

– dawna murowana, założona na planie krzyża greckiego cerkiew parafialna grekokatolicka pw. św. Mikołaja z XIX w.,  – obecnie kościół pw. św. Michała,
– pozostałości założenia pałacowego letniej rezydencji starostów leżajskich w postaci zachowanej oficyny – na początku XX w. przebudowana na plebanię,
– drewniane domy konstrukcji zrębowej z XIX w.,
– kapliczki z XIX w.

Wieś lokowana w XVI w., w której funkcjonowały dwa folwarki – szlachecki i starościński, w okresie zaborów znajdowała się tu komora celna i placówka straży granicznej.
Zabytki wsi stanowią: kaplica pw. Matki Bożej Różańcowej z poł. XIX w., drewniana o konstrukcji zrębowej oraz drewniano – murowany budynek dawnego folwarku i pozostałości parku krajobrazowego.

Wieś powstała na przełomie XV i XVI w., której historia związana jest z aktywnością gospodarczą prywatnych właścicieli obdarzanych przez władców licznymi przywilejami.
Zabytki:
– dawna cerkiew grekokatolicka pw. św Mikołaja wzniesiona na początku XX w, w stylu neoklasycystycznym, murowana, otynkowana – obecnie kościół filialny rzymsko – katolicki, – drewniana orientowana kaplica rzymsko – katolicka z II poł XIX w., o konstrukcji zrębowej,

– dawny dwór Czartoryskich z początku XIX w., wraz z pozostałościami parku dworskiego.
– XIX wieczne drewniane budynki mieszkalne

Wieś wzmiankowana w źródłach z początku XVI wieku o prawdopodobnie dłuższej historii, zamieszkała do II wojny światowej głównie przez prawosławnych Rusinów. We wsi na uwagę zasługuje cerkiew prawosławna pw. św Michała wymurowana z cegły w II poł. XIX w., orientowana, trójdzielna oraz cmentarz z przełomu XIX i XX w., z licznymi nagrobkami prawosławnymi i katolickimi.

Ponadto na terenie gminy znajdują się:
– kaplica filialna pw. Serca Jezusa w Jastrzębcu,
– dawna leśniczówka Potockich w Jastrzębcu,
– kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa z początku XX w. w Kolonii Polskiej,
– liczne kapliczki i drewniane domy o konstrukcji zrębowej z XIX i XX w., w rożnych miejscowościach.
Gmina Kuryłówka posiada liczne walory krajobrazowe i turystyczne w związku z przepięknym położeniem w Kuryłowskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. W środkowym biegu rzeki Złotej w Żannie zbudowano zaporę dzięki której powstał duży zbiornik wodny otoczony lasem. Wybudowanie domków letniskowych, założenie pół biwakowych i zakładów gastronomicznych spopularyzowało zalew i ożywiło ruch turystyczny. Na terenie gminy znajduje się także rezerwat przyrody „ Brzyska Wola”.

Gmina Leżajsk liczy 189,9 km² powierzchni i usytuowana jest wokół miasta Leżajska, w którym znajduje się siedziba władz gminy.

Wieś lokowana w poł. XVI w., była własnością królewską i wchodziła w skład starostwa leżajskiego. Znana jest z pielęgnowania lasowiackich tradycji ludowych. Do zabytków miejscowości należą:
– murowany orientowany trójnawowy kościół pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela z początku XXw.,

– kilka starych kapliczek i kilkanaście krzyży przydrożnych, spośród których najokazalsza znajduje się w południowej części wioski, na tzw. uroczysku „Kudłacz”, na terenie leśnictwa „Zerwanka”. Wzniesiona została w 1923 roku dla upamiętnienia Dziuli ze Steckich Adamowej Potockiej.

We wschodniej części wsi znajduje się rezerwat torfowiskowy „Suchy Ług”.

Dębno jest jedną z najstarszych osad byłego starostwa leżajskiego. Miejscowość w przeważającej części zamieszkiwali do 1945 roku Rusini, którzy zostali wysiedleni do ZSRR.
Zabytki:
– kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego- dawna cerkiew parafialna grekokatolicka pw. św. Jerzego,

– dom Sióstr Służebniczek NMP, wzniesiony w okresie międzywojennym.

W niewielkiej odległości od Dębna, u ujścia Wisłoka do Sanu przebiega szlak turystyczny wodny – „ Błękitny San” ( Sianki- Dąbrówka Pniewska)

Wieś lokowana w 1409 roku z przywileju króla Władysława Jagiełły , przez mieszczanina z Leżajska – Mikołaja Kielara.
Zabytki:
– kościół parafialna pw. św. Michała Archanioła, pierwotny drewniany kościół wzniesiony ok. 1409 roku. Kolejny murowany wybudowany w 1667 roku z fundacji Mateusza Pietraszewskiego z Miechowa. Obecną świątynię wybudowano w latach 1909 -1912.,

– kilka murowanych kapliczek z XIX wieku,

– budynki z końca XIX ( domy drewniane, konstrukcji zrębowej).

Pierwotnie Przychojec był przysiółkiem Starego Miasta. Wieś znana jest z agroturystyki i rękodzieła wikliniarskiego. Miejsca, które warto odwiedzić to gospodarstwo agroturystyczne „Pod lipą” oraz „Zagroda u Kowala”. Gospodarstwo „Pod lipą” to muzealna zagroda, w której zgromadzono dawne wyposażenie domów i narzędzia rolnicze z przełomu XIX i XX w.

Wieś istniejąca od XIII w., na terenie której w 1397 roku lokowano miasto Leżajsk. Po przeniesieniu miasta w 1524 roku na obecne miejsce odbudowano ją jako wieś.
Najważniejszym zabytkiem miejscowości jest neoklasycystyczna, orientowana, trójdzielna cerkiew grekokatolicka pw.św. Mikołaja z początku XX wieku – obecnie kościół parafialny pw. św. Andrzeja Boboli. W jej wnętrzu umieszczono pochodzącą z Leżajskiej cerkwi słynącą cudami ikonę Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII w.

Wieś z XIV w. pełniąca ważną funkcję gospodarczą w dobrach  starościńskich. Do dnia dzisiejszego zachowały się pozostałości folwarku Potockich składające się z mieszkania oficjalisty (XIX w.), spichlerza ( XVIII w.). owczarni, stodoły, lodowni i czworaka.

Usytuowana jest w kierunku północno- zachodnim od Leżajska, obejmuje powierzchnię 144,5  km ² terenów głównie równinnych częściowo zalesionych urozmaiconych niewielkimi wzniesieniami. Południowe skrawki gminy obejmuje Brzóźniański Obszar Chronionego Krajobrazu, a w Woli Zarzyckiej znajduje  się unikalny rezerwat różanecznika żółtego,
Nowa Sarzyna

Nowa Sarzyna to dawne osiedle przyfabryczne usytuowane w pobliżu powstających od 1937 roku Zakładów Chemicznych. Ta inwestycja II RP w ramach COP- u nie została ukończona z powodu wybuchu wojny a nastąpiło to dopiero w 1954 roku. W 1973 roku Nowa Sarzyna otrzymała prawa miejskie. Z racji krótkiej historii na jej terenie nie ma obiektów zabytkowych, wyjątek stanowi dzwon z 1595 r., przeniesiony do miejscowego kościoła z kościoła parafialnego w Sarzynie.

To niewielka miejscowość z XVI w. położona w dolinach dwóch rzeczek Malinianki i Trzebośnicy, na terenie której istniał folwark wójtowski. Do dnia dzisiejszego zachowały się drewniane zabudowania, gajówki „ Budzyń”, oraz murowane kapliczki z XIX w.

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XVI wieku. Kiedy to Łętownia wchodziła w skład dóbr rudnicko – kopeckich. Do XIX w. przechodziła w rożne ręce, aż nabyła ją rodzina Hompeschów. Im to właśnie wieś i cala okolica zawdzięcza rozwój przemysłu koszykarsko – wikliniarskiego. Najstarszym zabytkiem wsi jednocześnie gminy jest kościół parafialny pw. św. Katarzyny w 1719 roku. Murowana z cegły orientowana świątynia posiada zabytkowe wyposażenie z XVIII i XIX w. Na pobliskim cmentarzu widoczne są pozostałości fortyfikacji ziemnych z XVII w.

Wieś , w której w XVI w. istniała parafia rzymsko- katolicka z drewnianym kościołem jaki i prawosławna cerkiew. Obecna murowana świątynia pw. śś. Sebastiana i Marii Magdaleny pochodzi z okresu międzywojennego a jej wyposażenie z XVIII i XIX wieku pochodzi z wcześniejszej świątyni.

Wieś założona w XVI w. nad rzeczką Żyłką (albo Łowisko) zamieszkała początkowo przez Polaków i Rusinów a później także Szwedów, Turków, Mołdawian i Niemców. W okresie międzywojennym prężnie rozwijał się tu ruch ludowy, a w czasie II wojny światowej mieszkańcy wsi aktywnie uczestniczyli w ruchu oporu. W miejscowości na uwagę zasługuje
Murowana kapliczka z 1851 roku oraz kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego z początku XX w. Ta świątynia trójnawowa zbudowana w stylu neogotyckim zastąpiła drewnianą pochodzącą z 1607 roku przeniesioną do Wólki Niedźwieckiej.

Ponadto na terenie gminy znajdują się zabytkowe:
– budynki mieszkalne, drewniane konstrukcji zrębowej z XIX i początku XX w.,
– murowane szkoły z okresy międzywojennego,
– gajówki i leśniczówki,
– dworce kolejowe,
– kapliczki i krzyże z XIX i początku XXw.

Niewątpliwą atrakcją gminy jest rezerwat florystyczny Kołacznia – jedyne w Polsce stanowisko dziko rosnącej azalii pontyjskiej. Powierzchnia rezerwatu obejmuje 0,10 hektara a piękna, kwitnąca na żółto na przełomie maja i czerwca  roślina wyrasta na wysokość około 3m.